19-8-2019 – Centrale banken houden wereldwijd de rente op een laag niveau en staan klaar om verder te verlagen als dat nodig mocht blijken. Trump oefent druk uit op Powell om de economie verder te stimuleren met renteverlagingen. Een slecht idee dat zelfs een negatief effect op de economie zal hebben op lange termijn. We leggen het uit.
Powell moet en zal Trump’s druk negeren…
Sinds de benoeming door Trump in februari 2018 heeft Powell zich opgesteld zoals een centrale bankier betaamt, onafhankelijk. Dit frustreert Trump en hij heeft gedreigd (en laten onderzoeken of het mogelijk is) om Powell te ontslaan. De liefde is dus duidelijk bekoeld en de kans dat Trump Powell zou herbenoemen voor een volgende termijn van 4 jaar is nihil. Vanuit herbenoemingsperspectief is er dus geen enkele reden waarom Powell het Trump naar zijn zin zou hoeven maken. Powell houdt rekening met één termijn van 4 jaar. In die termijn bepaalt hij zijn eigen erfstuk, en hij zal de boeken in willen gaan als een integer man die als Centrale Bankier zijn land gediend heeft op de best mogelijke manier, onafhankelijk zijn mandaat volgend. Ironisch genoeg is dat ook zijn beste kans op een tweede termijn, want de volgende president van de VS benoemd de centrale bankier in 2021. Als Trump dat is, geen kans voor Powell! Maar wat als Trump niet herkozen wordt? Dan zal de Democratische president bepalen of Powell Powell opvolgt en stijgen zijn kansen dus aanzienlijk.
…maar moet om diens wispelturigheid heen navigeren…
Ondertussen bezorgen de acties van Donald veel onzekerheid voor Jerome. De handelsoorlog met China en tarieven die zijn opgelegd zorgen voor een verkapte belasting die vooral de lagere inkomens treft. Zij gebruiken immers een relatief groot deel van hun besteedbare inkomen aan goederen die uit China in de VS worden geïmporteerd. Juist die goederen worden fors duurder door tarieven. Onzekerheid komt ook voor een belangrijk deel uit de wispelturigheid van Trump. Eind mei kwamen er sancties voor Mexico uit de hoge hoed, om amper een week later weer van tafel te zijn. Als die sancties van kracht geworden waren, waren de gevolgen voor de economie desastreus geweest. Er is geen wetenschappelijk onderzoek nodig om vast te stellen dat de handelsoorlog met China voor een rem op de handel en daarmee economische groei vormt. En zo snel als die rem op de economie is gekomen (begin dit jaar was er nog gevaar voor oververhitting) zo snel kan die er ook weer vanaf zijn.
…waarbij de actie van vandaag, morgen verkeerd kan zijn…
Op basis van de vertraging van economische groei kan een nieuwe impuls van de centrale banken wenselijk zijn. Zowel Draghi als Powell hebben deze week nadrukkelijk de deur opengezet voor nieuwe stimulering, maar niet gehandeld…, en dat is logisch. De vertraging in de economie heeft een duidelijke, tijdelijke reden; de onzekerheid omtrent de handelsoorlog tussen de VS en China. Dit kan volgend weekend voorbij zijn tijdens de G20 in Japan waar Trump en Xi-Ping elkaar ontmoeten, of nog jaren duren… Als er een akkoord komt bloeit de handel op en zal een renteverlaging onnodig blijken. Als er geen overeenstemming komt maar een volledige handelsoorlog, dan moet er misschien harder gestimuleerd worden dan nu nodig lijkt. Het heeft op dit moment dus geen zijn om een dosis methadon voor de economie te geven als de diagnose niet te stellen is…
…en pijnlijke maatregelen uitstelt…
Zowel Draghi als Powell hebben herhaaldelijk opgeroepen dat zij monetaire maatregelen kunnen nemen, maar dat de fiscale maatregelen van politici moeten komen. Door meer monetaire maatregelen te nemen, neemt de druk op politici af. Dit terwijl de structurele hervormingen door de politiek moeten worden geïnitieerd. Politici moeten verantwoordelijkheid nemen en pensioenleeftijden verhogen, sociale stelsels hervormen en meer investeren in onderwijs om infrastructuur om toekomstige groei te faciliteren. Pijnlijke maar o zo nodig.
…terwijl banken verzwakken en MKB de prijs betaalt…
De lage rente wordt vooral gevoeld door banken (en verzekeraars). De rentemarge voor banken is (te) laag waardoor er (te) weinig wordt verdiend op financieringen. Hiervan zijn vooral de kleinere ondernemers de dupe. Zij hebben relatief kleine bedragen nodig. De marge die banken daarop maken is klein, te klein in verhouding tot de kosten die banken moeten maken (onder meer door toegenomen regelgeving). En dus zijn banken, die sowieso al de gevolgen van de lagere rente elders voelen, minder happig om deze kleine leningen te verstrekken. Het gevolg is dat MKB minder makkelijk kan financieren en daardoor minder hard groeit, terwijl dit segment juist de motor van de economie vormt. Het zorgt ook tot alternatieve financieringen in het niet bancaire segment waarbij minder op kredietwaardigheid wordt gelet. Daarbij is het een kwestie van tijd tot er ongelukken gebeuren, waarna ook dit segment aan banden zal worden gelegd. We dempen de put pas als het kalf verdronken is. Groter bedrijven hebben hier geen last van. Hun leningen zijn groter waardoor het interessanter voor banken is. Bovendien hebben deze bedrijven toegang tot de kapitaalmarkt waarmee ze banken kunnen passeren.
…vastgoed duurder wordt en generatie Z verder inteert.
De lage rente zorgt ook voor hogere vastgoedprijzen. Fijn voor beleggers in onroerend goed en ouderen met stenen die hun bezit op papier meer waard zien worden. Maar zoals moeders wijze woorden klonken: “van papieren winst kan ik niet winkelen”, daar hebben we dus weinig aan. Het zou voor een volgende generatie fijner zijn als het voor twintigers bereikbaarder wordt om een eigen woning te kopen, en een eigen onderneming te starten met een bereikbare bancaire financiering. Vooralsnog komen we dus dieper in de schulden bij de volgende generatie door de lage rente. Politici voelen minder druk om de stinkende wonden te helen, banken lopen om kleine financieringen heen en een eigen woning wordt onbereikbaar voor de volgende generatie. Nee, laat die renteverlagingen maar bijt door de zure appel heen en verhoog de rente liever een klein beetje, op lange termijn is dat beter voor iedereen.
