Een crisis is vooral een crisis als die onverwacht komt en de impact heftig is. En bovendien: iedere crisis is anders, en gaat altijd weer over andere dingen – nieuwe dingen, die disruptie veroorzaken. We wisten al dat Donald Trump de disrupter of the century zou worden. Dus wat we op 2 april in de Rozentuin van het Witte Huis voorgeschoteld kregen, kwam niet geheel onverwacht. Toch was het door de grote impact behoorlijk disruptief, misschien zelfs wel destructief. En gezien de pittige heffingen op de – behalve een enkele pinguïn hier en daar – onbewoonde Heard en McDonaldeilanden, op zijn minst wat ondoordacht.
Het kwaad zit er al in: bedrijven hebben kosten gemaakt, investeringen uitgesteld en anders ingericht, puur op basis van allles wat we de afgelopen week over ons uitgestort hebben gekregen. We gaan verdere negatieve effecten zien van wat Trump allemaal getriggerd heeft. Hoe vervelend het ook is: er is er maar één die we hiervoor kunnen ‘bedanken’, en dat is Trump. Het punt is dat hij nog lange tijd commander in chief zal zijn. Die rollercoaster blijft dus voorlopig. Daar zijn we nog niet van af, no matter what.
Zo’n rigoureuze ingreep veroorzaakt op korte termijn grote veranderingen, waarvan de eerste nu al zichtbaar zijn. Tegelijkertijd is het lastig in te schatten hoe het verder gaat verlopen. Het kan zijn dat die opbrengsten voldoende zijn om de belastingen te verlagen en de staatsschuld af te bouwen, en dat dat de boel al verzacht. Dat zou de daling van de olieprijs en van de rente compenseren, voor een deel van de te verwachten inflatie die hogere tarieven met zich meebrengt. Tanken en financieringen worden immers goedkoper.
Routes in de supply chain
Zoals elke crisis tijdelijk is, zullen ook (de gevolgen van) deze immense heffingen tijdelijk zijn. Er zullen routes omheen gevonden worden in de supply chain, zoals dat ook zo was toen Russisch gas niet meer beschikbaar was voor de Europese markt. Tóen vonden we al snel alternatieve leveranties en alternatieve energiebronnen, en zoiets zit nu ook wel weer in de koker. De geschiedenis leert dat tarieven slechts op korte termijn een ingrijpend effect hebben. Op de langere termijn wordt onvermijdelijk gekeken naar alternatieven. Want als tarieven tot hogere inflatie leiden, zullen ze ook een bron zijn voor innovatie en creativiteit – onder druk van de acute behoefte aan alternatieven.
Over creativiteit gesproken: als een land wil dat het buitenland meer van zijn producten koopt, zal het een Vorsprung durch Technik moeten opbouwen, waardoor de home made producten ook echt aantrekkelijker zijn. Overigens: die innovatie en creativiteit is wel degelijk aanwezig binnen Amerikaanse ondernemingen. Een groot deel van de omzetten die Amerikaanse bedrijven buiten de VS realiseren keert niet terug op de handelsbalans. En wel om de hele simpele reden dat die producten buiten het land worden gemaakt én geconsumeerd.
Zo zouden je Vanilla Latte van de Starbucks, of je Big Mac, koud én bedorven zijn als ze kant-en-klaar vanuit de VS naar Berlijn of Buenos Aires waren vervoerd. Om de kósten van dat vervoer nog maar buiten beschouwing te laten. Als je die omzetten wél meeneemt in de handelsbalans, dan zouden de Amerikanen wel degelijk een handelsoverschot hebben. Maar dat terzijde.
Een economische inhaalslag
De yoyo-rally (You’re on your own) zal ertoe leiden dat Aziaten, Latijns-Amerikanen, Afrikanen én Europeanen veel meer zelfvoorzienend worden. En dát zal weer leiden tot een economische inhaalslag. Daarom zouden de Amerikanen er goed aan doen ook de geëxporteerde schulden mee te nemen in de handelsbalans. Want als grote houders van Amerikaans staatspapier ligt de keuze voor Europeanen en Chinezen voor de hand om pensioenen niet langer te beleggen in de onbetrouwbaar geworden Amerikaanse staat, maar te kiezen voor eigen obligaties eerst, zoals Japan in het verleden al eens deed.
Er bestaat een term voor in de financiële markten: bond vigilantes. Dat wil zoveel zeggen als de burgerwacht. Daarmee wordt in dit geval bedoeld dat Trump, zoals we eerder schreven, zich heeft omringd met jaknikkers en dat zien we nu ook, met Scott Bessent en Peter Navarro, die met droge ogen de grootste leugens uitkramen. Maar er is altijd een corrigerend mechanisme, en dat zijn de financiële markten. Amerika moet in 2026 al gauw zo’n biljoen dollar herfinancieren. Als de rente stijgt, is de VS meer kwijt aan de rentebetalingen. Niet een beetje, maar een beetje heel erg veel. Als Trump niet in staat is de financiële markten gerust te stellen en comfort te geven, rijdt hij alsnog de klif af. In the markets we trust!
En zo komen we bij de paralellen tussen alle crises: er ís een weg uit, maar dat vergt tijd. En bij beurscrises geldt: het zijn niet de aandelen die tot de crisis geleid hebben die ons ook weer uit de crisis moeten halen. Ook nu is een gediversifieerde portefeuille de oplossing: je moet vasthoudend zijn tijdens een crisis. Om een uitspraak van Winston Churchill aan te halen: “If you’re going through hell, keep going”. Voor de dappere belegger bleek zo’n moment in het verleden altijd gunstig om extra duiten in het beleggingsdepot te deponeren. En ook afgelopen week lijkt dat vooralsnog het geval te zijn.
