31-8-2019 – Dinsdag 27 augustus gaf Siemens obligaties uit voor €1 miljard die zwaar overschreven waren. Het effectieve rendement was negatief, de obligatiehouder betaalt dus geld toe om geld uit te lenen aan Siemens. Bijzonder denkt u? Zeker niet! Niet alleen obligaties van overheden, maar ook veel bedrijfsobligaties in Europa hebben een negatief rendement. Hoe kan dat en wat zijn de gevolgen ervan?
Het ECB beleid
Sinds de kredietcrisis van 2008 voeren de grote centrale banken wereldwijd een verruimend beleid uit. Door de rentes te verlagen en obligaties op te kopen is steun aan de markt gegeven. De groei en inflatie die ten doel stonden van dit beleid bleef in Europa echter uit. Hoe langer de groei uitbleef hoe lager de Europese rente werd, tot we op dit moment in negatief territorium zijn beland. Op 12 september komt de ECB weer bijeen en zal blijken waar Mario Draghi nog toe in staat is voor hij het leiderschap overdraagt aan Christine Lagarde.
ING zit er mee
ING Topman Ralph Hamers uitte op 1 augustus sterke kritiek op de hints van de ECB om de rente verder te verlagen. Hij is van mening dat een verdere verlaging van rente niet bijdraagt tot meer vraag van bedrijven naar nieuwe leningen. De lage rentes hebben grote gevolgen voor banken, die nu moeten betalen om geld bij de ECB te stallen. Pensioenen moeten gekort worden omdat de beoogde rendementen niet meer waargemaakt kunnen worden.
Bedrijven kunnen goedkoper lenen dan ooit tevoren, en beleggers zijn op zoek gegaan naar extra risico om toch nog rendement te kunnen behalen. Dit heeft de kosten van financieringen drastisch omlaag gebracht in de laatste jaren en laat veel bedrijven achter met een kwetsbare balans. Zorgvuldig selecteren op de beurs dus, maar in de tijd dat de rentes alleen maar lager worden hebben juist het bedrijven met grote schulden daar baat bij. Bedrijven met een sterke kaspositie profiteren hier minder van. De wereld op zijn kop dus.
Japanificatie
Japanifisering of Japanificatie zijn termen die weer erg populair worden in deze tijd en duiden op een periode van lage groei, bijzonder lage rentes en een inflatie die nipt rond het nul-punt beweegt. Waar het de Japanners is gelukt om een groei in welvaart te bewerkstelligen voor haar inwoners in dit scenario, is dit voor Europa ingewikkelder. In Japan is de welvaart beter verdeeld tussen arm en rijk en zijn levensstandaarden verhoogd in de afgelopen jaren ondanks het uitblijven van groei. De onderlinge verschillen tussen Europese landen kunnen er hier wel eens voor zorgen dat het scenario van Japanifisering meer schade aan kan richten dan in Japan.
De middelen zijn op.
Nu de rentes al zo laag en soms negatief zijn, hebben de centrale banken nog maar beperkte middelen om de economie te stimuleren. Steeds vaker horen we daarom een oproep voor verruimend fiscaal beleid. Aan de ene kant kan een belastingverlaging of infrastructuur besteding leiden tot de gewenste groei. Aan de andere kant kan in de huidige situatie van lage rentes de discipline zoek raken. Zowel Amerika als Japan hebben al een grote staatsschuld. In Europa is nog een ander probleem. Hier kan wel één centraal monetair beleid worden gevoerd rondom de Euro, maar er is geen fiscaal beleid te voeren.
En nu?
Trump blijft druk zetten op FED-voorzitter Powell om de rente verder te verlagen. Met name net nadat hij tweets over een escalatie van het handelsconflict met China heeft gedaan. Als de beurzen vervolgens inzakken is hij er snel bij om naar de FED te wijzen. Tegelijkertijd heeft Draghi het afgelopen jaar meer en meer gehint dat in Europa extra maatregelen nodig zijn om het doel van 2% inflatie te bereiken. Alle opties worden hierbij in overweging genomen zei hij herhaaldelijk. Aan welke maatregelen we hierbij precies moeten denken wordt wellicht tijdens zijn speech op 12 september verder toegelicht. In de tussentijd geeft speculatie over nieuw verruimend monetair beleid een kalmerend roesje aan de beurzen. Een pijnstiller is altijd lekker, maar of het de structurele problemen van de economie ook beterschap zal bieden is maar de vraag.
